Haymana Nerenin İlçesidir? 7 Dakikada “Haymana” yı Tanıyın
Yazımızda Neler Var?
Haymanalı Esnaf ve İsyanı (Video)
Komik bir Instagram Reels’ı ve Haymanalı bir esnaf bizleri bu yazıyı yazmaya mecbur bıraktı. Neden diye sorarsanız Google Arama Motoru’nu “Haymana” , “Haymana Nereye Bağlı”, “Haymana Nerenin İlçesidir” gibi soruları yazıp arattığımızda bu güzel ilçemiz hakkında detaylı bilgiye ulaşamıyoruz.
Bu kısa yazımıza yaşadığı sıkıntıları çekinmeden dile getiren Haymanalı esnafa teşekkür, henüz kendi ülkesini tanımadan ahkam kesen beyefendinin temas edeceği insanlara ise sabırlar diliyoruz.
Sizler için “Haymana” hakkında çok vaktinizi almayacak kısa bir yazı hazırladık . İyi okumalar dileriz. (Aşağıdaki videoyu izlemenizi de yüzünüzde tebessüm oluşturması yönünden tavsiye ediyoruz.)
Haymana’nın Tarihi ve Küçük Gezi Rehberi
“Haymanada Gezilmesi Gereken Yerler” Haymana Nerenin?
Öncelikle yukarıdaki sorularına cevap arayan okuyucularımızdansanız hemen sorunuzun cevabını verelim. Haymana ilçesi başkent Ankara’ya bağlıdır.
İlçede yapılan arkeolojik kazılar sonucu Bölgede Hititler, Frigyalılar, Romalılar ve Bizanslıların bir süre yaşadıkları anlaşılmıştır. Anadolu`nun Türkleşmesinden sonra Selçuklular ve Osmanlı idaresine giren bölge Cumhuriyet döneminde de varlığını sürdürmektedir.
İlçede tarihi camiler, hanlar, hamamlar ve köprüler bulunur. Bunların başında Haymana Ulu Camii, Haymana Kervansarayı ve Yılanlı Köprü gelir. Ayrıca ilçenin çeşitli mahallelerinde geleneksel evler, ahşap işçiliğiyle dikkat çeker. Bu yapılar, ziyaretçilere geçmişin izlerini sürme fırsatı sunar.
Haymana Nerenin İlçesi? Haymana Ne Demek?
1785-1840 tarihleri arası Osmanlı Dönemi idari durum haritasına göre ilçe merkezi şimdiki Polatlı ilçesinin Sivri köyü yakınında bulunan Büyük Haymana ve Küçük Haymana isimli ve iki ilçe bulunmaktadır. Haymana ismini her iki Haymana’nın ilk kuruluşunda eski yerleşim yerinde Büyük ve Küçük Haymanada iki bölüklü birçok boy ve oymakların çadırlarda yaşaması sonucu çadırlı anlamına gelen ‘Haymana’dan almıştır.
Bir başka rivayete göre ise:
“Haymana isminin nereden geldiği konusunda çeşitli rivayetler vardır. Osmanlı Devletinin Kurucusu Osman Gazi’nin annesinin adının Hayme Ana olduğu, şimdi İlçe merkezinin bulunduğu yerde vefat ettiği ve buraya defnedildiği; mezarının burada bulunması nedeniyle de Hayme Ana adının değişerek Haymana olduğuna inanılmaktadır. Haymana kelimesinin, Divan-ı Lugat-ı Türk’te mera, otlak, yeşillik anlamına geldiği bilinmektedir. XVIII. Yüzyıl Ankara çevresinin idari yapısında bu bölgeden Haymanateyn diye bahsetmektedir. 1588-1590 yılları arasındaki Ankara Şeriye Sicilinde bu bölgeden Büyük Haymana ve Küçük Haymana diye bahsedilmektedir.“
Haymana Yangını ve Kaybolan Tarih
Büyük Haymana ve Küçük Haymana ilçeleri birleştirilerek merkezi Polatlı ilçesinin Sivri köyü olmuştur. Bu yere Haymanateyn (iki Haymana) denilmiştir. Bu yazının da ana kaynağını oluşturan haymana.gov.tr‘de vahim olaydan şu şekilde bahsediliyor:
“Yaklaşık 1862 yıllarında Hükümet binasında çıkan büyük bir yangın sonucu tüm kayıtlı evrak ve dökümanın yanması, ilçe merkezinin çukurda oluşu, yol güzergahında bulunmayışı, havasının ağırlığı gibi sebeplerle halen ilçemize bağlı Erif (Sarıdeğirmen) köyüne geçici olarak naklediliyor. Altı yıl burada devlet hizmetleri yürütülüyor. 1868 yıllarında geçici olarak ilçe merkezi ilçemiz Culuk köyüne naklediliyor. 1874 yılında ilçe merkezi Kadıköy’e (Yeşilyurt) naklediliyor. 1878 yılında Ankara Valisi Abdi Paşanın bölgeyi ziyaret etmesi sonucu sıcak ve şifalı suyundan istifade etmek için halkın gelerek çadır kurup ve yazı geçirdikleri şu anki ilçe merkezinin bulunduğu yere yani ‘Yabanhamam’a nakledilmesine karar verilmiştir. 1880 yılında İlçe buraya nakledilmiş ve aynı yılda ilçenin ilk Kaymakamı Mehmet Sadık Bey atanmıştır. Mehmet Sadık Bey 28 odalı mükemmel bir hükümet konağı inşa ettirmiştir.”
Kaymakam Mehmet Sadık Bey ilçenin belediyelik olması için alt yapı çalışmalarını tamamlamış, İlçe 1885 yılında belediyelik olarak Rum asıllı Topal Petro ilk Belediye Başkanı olmuştur.
Vatan Müdaafası ve Kurtuluş Savaşı’nda HAYMANA
1897 yılında Haymana Redif Taburu Osmanlı-Yunan savaşına katılmış ve gösterdiği kahramanlıklarla adını duyurmuştur. Özellikle II. Valestini Savaşı‘ nda büyük başarılar elde etmiştir. Bugün Hükümet Konağının arka cephesinde yer alan İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü binası 1895 yılında Haymana Redif Taburunun silah ve mühimmat deposu olarak yaptırılmış tarihi bir anıt olarak ayakta durmaktadır .
Anadolu’nun her bölgesinde olduğu gibi Haymana’nın çeşitli yörelerinde (Gavur Kalesi, Culuk Köyü, Oyaca, Höyük) yapılan kazılarda bölgede Hititler, Frigyalılar ve Romalıların izlerine rastlanmıştır. 1071 Malazgirt Zaferinden sonra Anadolu’nun Türkleşmesiyle birlikte XII. Yüzyılda Haymana’nın da yer aldığı bölge Türk egemenliğine girmiştir.
23 Ağustos 1921’de başlayıp 12 Eylül 1921’de Düşmanın devamında yurttan çıkarıldığı Sakarya Meydan Savaşının bir kısmının İlçemiz sınırlarındaki Mangaldağı, Türbetepe ve Çaldağ mevkilerinde geçtiği bilinmektedir.
Haymana’nın Coğrafyası ve Diğer Bilgiler
Dereköy’de bulunan ve 1930 ve 1998 yıllarında kazı çalışmaları yapılan Gavurkale önemli bir Frig yerleşim alanıdır. Türkhöyük köyü ve Oyaca kasabalarında bulunan höyükler, buraların Hititler döneminde bir yerleşim alanı olduğunu göstermektedir.
Haymana Ankara’nın güneyinde yer alır. İlçenin Ankara şehir merkezine uzaklığı 74, Polatlı’ya 42, Gölbaşı’na 55 kilometredir. İlçe toprakları 39 – 40 kuzey enlemleri, 32 – 33 doğu boylamları arasında yer alır; yüzölçümü 2968 km2, rakımı 1259’dur. İlçenin doğusunda Bala ve Gölbaşı, güneyinde Kulu ve Cihanbeyli, batısında Polatlı ve kuzeyinde Gölbaşı İlçeleri yer alır.
Karasal iklimin hüküm sürdüğü İlçemizde en soğuk ay olan Ocak ayının ortalama sıcaklığı -2oC, en sıcak ay olan Temmuzun ortalama sıcaklığı ise +19oC’ dir. Yıllık yağış ortalaması 414 mm3‘tür.
Haymana Nereye Bağlı?
İlçe topraklarının 2/3 sini Haymana Platosu oluşturur. Haymana Platosunun rakımı 1100m’ dir. İlçemiz sınırlarında bulunan dağlardan Karacadağ’ın yüksekliği 1724 m, Mangaldağ 1436 m ve Çaldağı 1351 m‘dir. Bölge akarsular bakımından fakir olup bitki florası zengin, orman alanları ise 500 hektar kadardır.
Haymana ve Termal Turizm
Haymana’da Gezilecek Yerler
Güzel ilçemiz, termal turizmin önemli merkezlerinden biridir. İlçede bulunan termal kaynaklar, ziyaretçilere sağlık ve dinlenme fırsatı sunar. Haymana’nın termal sularının cilt hastalıkları, romatizma, solunum yolu rahatsızlıkları gibi birçok sağlık problemine iyi geldiğine inanılır. Bu nedenle pek çok termal otel ve kaplıca tesisleri ilçede bulunmaktadır. Termal bir gezi planlıyorsanız ciğerinize kadar yeniden doğuş için başkente komşu olan ilimiz Çankırı’yı da listenize eklemenizi tavsiye ederiz. Çankırı hakkındaki yazımıza da göz atın !
Doğal Güzellikler
Haymana’nın doğal güzellikleri de görülmeye değerdir. İlçe, ormanlar, göletler, vadiler ve yaylalarla çevrilidir. Doğa yürüyüşleri, kampçılık ve piknik gibi açık hava etkinlikleri için ideal bir mekandır. Kırkpınar ve Karagöl, ilçenin doğal güzelliklerini sergileyen göletlerden sadece birkaçıdır.
Yöresel Lezzetler
“Tandırın Başkenti Haymana”
Haymana’nın yöresel mutfağı da tatilciler için bir cazibe merkezidir. İlçe, tandır kebabı, tandır sac kavurma, yoğurtlu tandır kebabı gibi lezzetli yemekler sunar. Ayrıca Haymana’nın özel tarım ürünleri olan Haymana kestanesi ve Haymana doğal balları da damakları şenlendiren ürünler arasındadır.
Her yazımızda olduğu gibi bu yazımızın da hazırlık sürecinde pek çok farklı kaynaktan bilgileri harmanlayıp en doğru ve zengin metni, okurken haz duyacağınız bir formda sunduk. Bu yazımız için En güvenilir ve zengin kaynaklarımızdan olan haymana.gov.tr güzel kurgusundan dolayı yazıyı hazırlamamızda bizlere çok yardımcı oldu. Yazıyı hazırlayan yetkililere bu vesileyle teşekkürlerimizi sunuyoruz. Bu kez daha çok aracılık ettiğimiz bir yazıda umarız ülkemizin bir köşesi hakkında daha sizleri bilgi sahibi yapabilmişizdir.
Cumhuriyet’in 100. Yılı‘nda her ilçemizin coşkuyla ses getirmesi ve bunu TV ya da Radyo gibi çağın gerisinde de olsa ülkemizde en aktif kullanılan kitlesel iletişim araçları aracılığıyla yapmasını dilerdik. Yazımızı okuduğunuz için teşekkür ederiz, yorumlarda sizlerin görüş ve katkılarınızı bekliyoruz.
Sizler için yerli yabancı çeşitli kaynaklardan aklınıza gelebilecek soruları yahut başka bir deyişle sualleri ön görüyoruz. Ardından konu hakkında bilgileri araştırıyor, inceliyor ve en güzel biçimde ilginize sunuyoruz. Sitemiz, yazılarımız ya da herhangi bir konudaki görüş, öneri, eleştiri ve taleplerinizi Önerim Var ! – sorusual sayfası üzerinden bize iletebilirsiniz.
Eleştirilmek ekibimizin maruz kalmayı en çok sevdiği eylemdir. Lütfen eleştirilerinizi bizden esirgemeyin ki kendimizi geliştirebilelim. Son metne kadar yaptığınız okumanız ve ilginiz için Sorusual.com olarak teşekkür ederiz.
Kaynakça: tarihce | Haymana Ticaret Odası (haymanato.org.tr), Haymana – Vikipedi (wikipedia.org), T.C. Haymana Belediyesi Resmi İnternet Sitesi, Haymana (ktb.gov.tr), Chat GPT, T.C. HAYMANA KAYMAKAMLIĞI
