Haiti’de Yamyamlık 2024: “Barbecue” ve Çetesinin İsyanı, Darbe, ABD Alarmda (Detaylı Anlatım) (5dk)

Haiti’de Darbe ve Çetelerin İsyanları 2024 Yılında YAMYAMLIK Burada Yaşanıyor

Haiti’nin başkenti Port au Prince, Başbakan Ariel Henry‘yi devirmeye çalışan çete şiddeti nedeniyle kaosa sürükleniyor [1]. Sosyal medyadan paylaşılan videolar ve resimler, şehrin savaşla harap olmuş bir şehre nasıl dönüştüğünü gözler önüne seriyor [1]. Bir yandan ABD, ABD Büyükelçiliği’ne ek güvenlik güçleri göndererek, olası bir insanlık dramı konusunda alarma geçerken, öte yandan Haiti’deki vahşet, darbe çağrıları ve sürekli artan kaos ile uluslararası toplumu da endişelendiriyor [4][5][9].

Bu yazımızda Haiti’de yaşanan güncel durumu, ‘Barbecue’ olarak bilinen lider ve onun yamyamlıkla itham edilen çetesi etrafında dönen olaylar silsilesini, Haiti darbe girişimlerini ve Haiti hakkında aklınıza takılan soruları irdeleyeceğiz. Aynı zamanda “yamyam videosu” gibi şaşırtıcı unsurları ve isyanın ortaya koyduğu insani dramı ele alacağız, spesifik olarak Haiti darbe gelişmeleri hakkında bilgiler sunacağız [3][6][11].

Bu yazımız için 30 farklı kaynaktan bilgileri derledik ve sizler için konu hakkında Türkçe kaynak olarak kullanabileceğiniz bir yazı yazdık. İyi okumalar dileriz.

Haiti’deki Çete Şiddetinin Tarihi Kökenlerine Bakalım

Haiti’deki çete şiddetinin tarihi kökenleri, ülkenin kölelerin efendilerini devirdiği şiddetli bir isyan sonucu 1791-1804 yılları arasında doğuşuna dayanıyor [12]. Bu köklü sorunlar, Haiti’nin birçok ulus tarafından köle isyanlarından korkulduğu için dışlanması, Fransa’ya büyük bir tazminat borcu ödemesi ve renk ile elitler tarafından domine edilen bir sistem tarafından parçalanmış toplumuyla iki yüzyılı aşkın süredir devam ediyor [12].

Jean-Claude Duvalier Dönemi ve Sonrası:

• Haiti’de çeteler, 1971-1986 yılları arasında iktidarda olan Jean-Claude Duvalier döneminde ortaya çıktı ve demokrasi süreci boyunca devam etti, birçok çetenin demokratik süreçte kök saldığı görüldü [12].
• 2010 yılındaki deprem, hasar gören hapishanelerden suçluların kitlesel kaçışına ve silahlı genç grupların büyümesine yol açtı [12].
• BM’nin barışı koruma operasyonu olan MINUSTAH, karışıklığı kontrol altına alamadı ve kötüye kullanımlarla anıldı [12].
• MINUSTAH’ın 2017’de sona ermesinden bu yana, çete kaynaklı şiddet arttı [12].

Siyasi Güç Boşluğu ve Çetelerin Yükselişi:

• 2017’den 2021’e kadar Haiti’nin siyasi liderliği bir krizle boğuştu ve bu durum, siyasi güç ve ekonomik kontrolü ele geçirerek güç boşluğunu dolduran çetelere yol açtı [13].
• 2022 yılına gelindiğinde, araştırmacılar Haiti genelinde yaklaşık 200 çetenin faaliyet gösterdiğini, bunların en etkili olanlarının G9 ittifakı ve G-Pep olduğunu tahmin ettiler [13].
• G9 ittifakı ile G-Pep arasındaki çatışma, 3.700’den fazla ölüm ve 362.000 iç göçmenin yerinden edilmesine neden oldu [13].
• 2023 yılında BM Güvenlik Konseyi, Haiti hükümetinin krizle başa çıkmasına yardımcı olmak için Kenya liderliğindeki uluslararası bir gücün bir yıllık konuşlandırılmasını onayladı [13].

Sosyo-Ekonomik Faktörler ve Çete Şiddeti:

• Çeteler, Haiti’de Tonton Macoute adı verilen Duvalier Rejimi zamanından beri var oluyor [14].
• Haiti hükümetinin başarısızlıkları, temel hizmetleri sağlayan mahalle gruplarının güçlenmesine ve liderlik boşluğunu doldurmasına yol açtı [14].
• Silah kaçakçılığı çete şiddetini körüklüyor, Haitili diaspora üyeleri veya yabancılar bazen Haiti’ye silah gönderiyor [14].
• Çeteler sıklıkla temel ihtiyaçları ve korumayı sağlayarak şiddetle mücadele çabalarını karmaşıklaştırıyor [14].
• Çete şiddetinin tarihi kökenleri, bağımsızlığın kazanıldığı 1804 yılından itibaren uluslararası müdahalelere kadar uzanıyor [15].
• Yolsuz liderlerin onlarca yılı ve zayıflamış demokratik kurumlar, Haiti’yi terör ve kanunsuzluk durumuna sürükledi [15].
• Mevcut kriz, bu yıl 530’dan fazla Haitili’nin ölümüne ve son iki haftada 187 kişinin ölümüne neden olan çete şiddetini doğurdu [15].
• Montana Anlaşması, Haiti’nin iç işlerine yapılan yabancı müdahalelere son verilmesini talep eden ve mevcut terör durumuna bir alternatif olarak ortaya çıkıyor [15].

Güncel Durum: Çetelerin Yükselişi ve Devletin Yetersiz Müdahalesi ve İsyan

Haiti’nin Başkenti Port au Prince’deki durum:

• Haiti’nin başkenti Port-au-Prince, çetelerin kontrolü altında ve bu durum kaosa neden oluyor [20].
• Çeteler, şehrin %80’den fazlasını kontrol ediyor ve Başbakan Ariel Henry’nin istifasını talep ediyorlar [20].

Demokrasinin durumu ve çete şiddetinin etkileri:

• Haiti’de yedi yıldır seçim yapılmamış ve son seçilmiş yetkililerin görev süresi bir yıldan fazla bir süre önce sona ermiş, demokrasinin geri dönüşü görünmüyor [20].
• 2023 yılında yaklaşık 4.000 kişi öldürüldü, 3.000 kişi kaçırıldı ve 1.100 kadın çete ile ilgili olaylarda cinsel şiddete maruz kaldı [20].
• 300.000’den fazla kişi yerinden edildi ve Haiti’nin yarısı yeterince yiyeceğe sahip değil [20].

Sağlık ve güvenlik durumu:

• Sağlık sistemi çökme noktasında, hastaneler silah yaralanmalarıyla dolup taşıyor ve personel ile malzeme eksikliği yaşıyor [20].
• Polis gücü yetersiz, tüm ülkede sadece yaklaşık 10.000 aktif polis görev yapıyor [20].
• Kenya liderliğindeki uluslararası bir kuvvetin gönderilmesi önerilmesine rağmen, Ekim 2023’te verilen BM mandatına rağmen henüz konuşlandırılmadı [20].

Siyasi istikrarsızlık ve çete ittifakları:

• Geçici başbakan Ariel Henry’nin iktidarda kalması beklenmiyor, uluslararası toplum, çeteler veya Haiti halkı tarafından az destek görüyor [20].
• İki ana çete koalisyonu olan G9 ve Gpèp, pozisyonlarını güçlendirmek için bir saldırmazlık paktı imzaladı [20].

Barbecue ve Takipçileri: Haiti’nin Korkulu Rüyası: Yamyamlar

Jimmy ‘Barbecue’ Chérizier ve G9 Çetesi:

• Jimmy Chérizier, Haiti’nin en korkulan çetesi olan ‘G9 ve Aile’ çetesinin lideridir ve Port-au-Prince’deki anarşiye neden olan silahlı adamların büyük bir kısmını kontrol etmektedir [1].
• ‘Barbecue’ lakabı, kurbanlarını ateşe verme alışkanlığından gelebilir; ancak kendisi bu adın çocukluğunda annesi tarafından verildiğini iddia etmektedir [1].
• Chérizier, bir röportajda kendisini Martin Luther King Jr. ile karşılaştırmış ve daha önce Haiti ulusal polisinde görev yapmıştır [1].

Kanunsuzluk ve Şiddet:

• 2018 yılında, La Saline gecekondu mahallesindeki katliam da dahil olmak üzere korkunç suçlarla bağlantılı olduğu iddiasıyla polis kuvvetlerinden atılmıştır [1].
• Başbakan Ariel Henry’nin istifasını talep eden Chérizier, Henry’nin görevden ayrılmasını sağlamak için mücadeleye devam edeceğini açıklamıştır [2].
• Haiti’nin Başbakanını devirmekle tehdit etmekle suçlanan Chérizier, çete şiddetindeki artış ortasında ülkenin en güçlü kişisi haline gelmiştir [3][21].

Haiti Yamyamlık İddiaları:

• ‘Barbecue’ liderliğindeki çete şiddetinin yükselişi sırasında, bir Haitili adamın yanan bir cesetten insan vücut parçalarını yediği bir video ortaya çıkmıştır [3].
• Sokaklarda yamyamlık gözlemlenmiş, çete liderleri öldürdükleri insanları yiyerek ve kaçırdıkları kişilere işkence yaparak insanları zihinsel olarak felç etmeyi amaçlamışlardır [3].
• 47 yaşındaki eski polis memuru ‘Barbecue’, gecekondu cinayetleri ve tecavüzlerdeki rolü nedeniyle 2018 yılında görevden alınmıştır [3].

Haiti’deki İnsani Kriz ve Uluslararası Tepkiler

İnsani Durum ve İstatistikler:

• 2023 yılında, Haiti’de nüfusun neredeyse yarısı insani ve gıda yardımına ihtiyaç duymaktadır; şiddetin tırmanması nedeniyle yaklaşık 200,000 kişi evlerini terk etmek zorunda kalmıştır [22].
• Aynı yıl içinde, Haiti’de şiddet olayları sonucunda 4,700’den fazla insan hayatını kaybetmiş ve yaklaşık 2,700 kişi kaçırılmıştır [24].
• Haiti’de yaklaşık 5 milyon insan acil seviyede gıda güvensizliği ile karşı karşıya kalmakta, 115,000’den fazla 5 yaş altı çocuğun bu yıl malnütrisyonla mücadele etmesi beklenmektedir [27].

Uluslararası Müdahale ve Destek:

• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, 2 Ekim 2023’te, Haiti polisine geniş çaplı çete şiddetini bastırmak için eğitim verecek 1,000 Kenyalı polis memurundan oluşan çok uluslu bir gücün gönderilmesini onaylamıştır [23].
• Biden yönetimi, Haiti’deki çok uluslu güçlere destek olarak 100 milyon dolar taahhüt etmiş, Savunma Bakanlığı ek olarak 100 milyon dolar daha katkıda bulunabileceğini belirtmiştir [23].

Uluslararası İlgi ve Müzakereler:

• UNICEF’in icra direktörü Catherine Russell ve Dünya Gıda Programı’nın icra direktörü Cindy McCain, krizi tartışmak üzere Haiti yetkilileriyle görüşmeler yapmış, bu da uluslararası toplumun endişesi ve dahil olma niyetini göstermektedir [27].
• 2023 yılında Haiti için hazırlanan insani yardım planı, nüfusun neredeyse yarısının yardıma ihtiyacı olmasına rağmen, gereken fonun sadece %34’ünü almıştır [26].

Haiti’yi Nasıl Bir Gelecek Bekliyor?

Bu makalede, Haiti’de yaşanan çete şiddeti ve bu şiddetin köklü tarihi bağlamı yanı sıra ülkenin karşı karşıya kaldığı insani dramın boyutlarına dikkat çekildi. ‘Barbecue’ liderliğindeki çetelerin yarattığı kaos ve güvenlik boşluğu, ülkenin gündelik yaşamını derinden sarsmış ve uluslararası toplumun dikkatini acilen üzerine çekmiştir. Haiti halkının yaşadığı krizin ciddiyeti, şimdiye dek yerinden edilmiş insanların sayısında ve tırmanan şiddet eylemlerinde somut bir şekilde kendini gösteriyor.

Durum karşısında uluslararası toplumun ve bireylerin kayıtsız kalamayacağı aşikar hale gelmiştir. Bu noktada, Haiti’ye destek olabilecek çok uluslu güçlerin ve yardım kuruluşlarının çabaları özellikle önem taşımaktadır. Hatayı unutmadan, insani krizin üstesinden gelebilmek adına bilinçlenme ve yardım eli uzatma zamanı gelmiştir. Haiti’deki durumu yakından inceleyerek kendi katkınızı sunma fırsatını kaçırmayın, küresel bir farkındalık yaratmanın ve yardım çağrısına kulak vermenin önemini bir kez daha hatırlayın.

Özetleyecek Olursak

Eskiden Haiti, Karayip Denizi’nde yer alan bir ada ülkesiydi. Bu ada ülkesi, tarihi boyunca siyasi istikrarsızlık, yoksulluk ve doğal afetlerle mücadele etmek zorunda kaldı. Ancak, son yıllarda çete şiddeti ve güvenlik sorunları ülkenin durumunu daha da kötüleştirdi. Çetelerin kontrolü altında olan bölgelerde sosyal, ekonomik ve askeri bir hakimiyet kuruldu. Bu durum, Haiti’nin geçmişine dayanan bir sorun olarak ortaya çıktı ve uluslararası toplumun dikkatini çekti. Haiti’nin geleceği için acil bir çözüm bulunması gerekmektedir. Haiti, Karayip Denizi’nde yer alan bir ada ülkesi olarak, tarih boyunca birçok zorlukla karşılaşmıştır. Bu zorluklar arasında siyasi istikrarsızlık, yoksulluk ve doğal afetler önemli bir yer tutmaktadır. Haiti’nin tarihi, çetelerin kontrolü altında olan bölgelerdeki sosyal, ekonomik ve askeri hakimiyetin artmasıyla daha da karmaşık hale gelmiştir. Bu durum, ülkenin geçmişine dayanan bir sorun olarak ortaya çıkmış ve uluslararası toplumun dikkatini çekmiştir. Haiti’nin geleceği için acil bir çözüm bulunması gerekmektedir.

Öneri: NBA’deki milli gururumuz Alperen ŞENGÜN’ün Son Durumu Alperen Şengün Sakatlandı! Durumu Ne? Alperen Şengün Kimdir? | Sorusual. Basketbolcumuzun sağlığına bir an önce kavuşup adını NBA efsanelerinden biri olarak yazdırmasını diliyoruz.

Sizler için yerli ve yabancı çeşitli kaynaklardan aklınıza gelebilecek soruları yahut başka bir deyişle sualleri ön görüyoruz. Ardından konu hakkında bilgileri araştırıyor, inceliyor ve en güzel biçimde ilginize sunuyoruz. Sitemiz, yazılarımız ya da herhangi bir konudaki görüş, öneri, eleştiri ve taleplerinizi Önerim Var ! – sorusual sayfası üzerinden bize iletebilirsiniz.

Eleştirilmek ekibimizin maruz kalmayı en çok sevdiği eylemdir. Lütfen eleştirilerinizi bizden esirgemeyin ki kendimizi geliştirebilelim. Son metne kadar yaptığınız okumanız ve ilginiz için Sorusual.com olarak teşekkür ederiz.

Kaynakça

[1] – https://nypost.com/2024/03/10/world-news/haitis-barbecue-gang-leader-behind-revolt-to-oust-prime-minister/
[2] – https://www.youtube.com/watch?v=KH2rpAjtxzc
[3] – https://www.indiatoday.in/world/story/haiti-cannibal-gang-barbecue-leader-caribbean-us-jimmy-cherizier-haitian-ariel-henry-video-babekyou-2513276-2024-03-11
[4] – https://www.cnn.com/2024/03/04/americas/haiti-ariel-henry-gangs-protests-bsap-intl-latam/index.html
[5] – https://www.aljazeera.com/news/2024/3/5/haiti-crisis-is-a-gang-led-coup-next
[6] – https://www.cbsnews.com/news/what-is-happening-in-haiti-what-to-know/
[7] – https://www.aljazeera.com/news/2024/3/7/haiti-extends-state-of-emergency-as-violence-and-displacement-soar
[8] – https://www.politico.com/news/2024/03/05/united-states-worried-haiti-crisis-migration-00145080
[9] – https://www.miamiherald.com/news/nation-world/world/americas/haiti/article286352120.html
[10] – https://www.hrw.org/news/2024/03/08/haiti-urgent-action-needed-amid-growing-lawlessness
[11] – https://www.lemonde.fr/en/international/article/2024/03/08/in-haiti-gangs-have-transformed-their-territorial-control-into-social-economic-and-military-domination_6596408_4.html
[12] – https://www.cbsnews.com/miami/news/gangs-in-control-of-haiti-are-rooted-in-the-nations-history/
[13] – https://en.wikipedia.org/wiki/Gang_war_in_Haiti
[14] – https://haitiantimes.com/gangs-in-haiti-a-deeper-look/
[15] – https://www.vox.com/world-politics/2023/3/26/23657163/haitis-gang-violence-crisis-explained
[16] – https://www.cnn.com/2023/08/01/americas/haiti-violence-explained-intl/index.html
[17] – https://apnews.com/article/haiti-timeline-jimmy-cherizier-barbecue-ariel-henry-gang-violence-kenya-150201a4ce6f772893ca339e632b5446
[18] – https://www.geopoliticalmonitor.com/backgrounder-gang-violence-in-haiti/
[19] – https://globalinitiative.net/analysis/haiti-gangs-organized-crime/
[20] – https://www.theguardian.com/world/2024/mar/08/haiti-crisis-gang-jailbreak-explained
[21] – https://www.the-express.com/news/world-news/129956/haiti-gang-leader-barbecue
[22] – https://reliefweb.int/report/haiti/humanitarian-community-haiti-deeply-concerned-about-continued-escalation-violence
[23] – https://www.csis.org/analysis/no-easy-solutions-understanding-scale-humanitarian-crisis-haiti
[24] – https://www.hrw.org/news/2024/01/25/haiti-escalating-violence-threatens-millions
[25] – https://reliefweb.int/report/haiti/humanitarian-crisis-haiti-worsens-urgent-assistance-needed-save-lives
[26] – https://www.rescue.org/uk/article/crisis-haiti-gang-violences-vice-grip-amidst-political-turmoil
[27] – https://apnews.com/article/haiti-crisis-hunger-violence-f8b34f48b00f119422c18d5108a5e076
[28] – https://www.worldbank.org/en/country/haiti/overview
[29] – https://www.state.gov/reports/2023-investment-climate-statements/haiti/
[30] – https://www.worldbank.org/en/results/2020/01/08/haiti-providing-opportunities-for-all-haitians